Στον ανθρώπινο οργανισμό εκτός από τους υδατάνθρακες που πέπτονται ,δηλαδή υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται, υπάρχουν και υδατάνθρακες που στην πραγματικότητα δεν πέπτονται από τον άνθρωπο και δεν έχουν ουσιαστική θρεπτική αξία.Τέτοιες ουσίες είναι οι φυτικές ίνες,οι οποίες διαχωρίζονται σε κυτταρίνες, ημικυτταρίνες, κόμεα, πηκτίνες, λιγνίνες ( οι τελευταίες δεν είναι υδατάνθρακες, αλλά συνυπάρχουν με τους υδατάνθρακες στα φυτά).
- Οι φυτικές ίνες είναι σύμπλοκα υδατανθράκων & άλλων ενώσεων και υπάρχουν κυρίως στα τοιχώματα των φυτικών κυττάρων των φυτών, που χρησιμοποιούνται για τροφή.
- Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν πέπτει την κυτταρίνη και την ημικυτταρίνη , γιατί δεν διαθέτει το κατάλληλο ένζυμο, που απαιτείται για να υδρολυθούν κάποιοι δεσμοί στα μόρια της κυτταρίνης και της ημικυτταρίνης. Τα φυτοφάγα ζώα, όμως, διαθέτουν αυτό το ένζυμο, γιατί παράγεται στο πεπτικό τους σύστημα, από κάποιους μικροοργανισμούς που βρίσκονται μέσα σε αυτό.
Πρόσφατα δίνεται μεγάλη σημασία στις μη πεπτόμενες φυτικές ίνες,γιατί θεωρείται ότι σχετίζονται με την καλή λειτουργία του παχέος εντέρου και με διάφορες ασθένειες αυτού.Οι φυτικές ίνες δεσμεύουν νερό,με τον τρόπο αυτό αυξάνει ο όγκος των κοπράνων,έτσι προκαλείται μεγαλύτερη μηχανική πίεση στον πρωκτό με αποτέλεσμα να δημιουργείται ευκολότερα ο αντανακλαστικός μηχανισμός εκκένωσης του εντέρου.
Οι φυτικές ίνες έχει βρεθεί ότι έχουν ακόμα πολλές ευεργετικές δράσεις για τον οργανισμό, μερικές από τις οποίες αναφέρονται παρακάτω:
- Δρουν κατά της διάρροιας,γιατί κάποια από τα συστατικά τους (π.χ πηκτίνες) καλύπτουν περιοχές του εντέρου που έχουν προσβληθεί από φλεγμονή.Επιπροσθέτως,κάποια από τα συστατικά τους υφίστανται ζυμώσεις που τα προϊόντα τους εμποδίζουν την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών, οι οποίοι προκαλούν διάρροια.
- Αναπτύσσουν ευεργετική δράση κατά τοξικών συστατικών της τροφής, γιατί συνδέονται με τις τοξικές ουσίες, τις δεσμεύουν και ελαχιστοποιούν τις επιβλαβείς τους δράσεις για τον άνθρωπο.
- Παρουσιάζουν ευεργετική δράση στους διαβητικούς.Έχει βρεθεί ότι όταν κάποιος τρώει τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες,τότε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μειώνονται, με συνέπεια να μειώνεται και η λήψη αντιδιαβητικών φαρμάκων ή ινσουλίνης.
- Οι φυτικές ίνες δρουν ευεργετικά στην πρόληψη, αλλά και στη θεραπεία των αιμορροΐδων.
- Επιπροσθέτως, εμποδίζουν το σχηματισμό λίθων στη χολή.Αυτό επιτυγχάνεται –σύμφωνα πάντα με τις υπάρχουσες ενδείξεις με τη δέσμευση των χολικών αλάτων,με συνέπεια να αυξάνει η διαλυτότητα της χοληστερίνης στη χολή,η χοληστερίνη δεν μπορεί να επικαθίσει αδιάλυτη επάνω στους λίθους της χολής για τους οποίους αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά τους.
- Μειώνουν στο αίμα τα επίπεδα της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων.Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι κάποιες φυτικές ίνες δεσμεύουν μαζί με τα χολικά άλατα και χοληστερίνη, αλλά και τριγλυκερίδια,με αποτέλεσμα αποβάλλονται με τα κόπρανα και να μειώνονται τα επίπεδά τους στο αίμα.
- Δρουν ευεργετικά κατά των ερεθισμών του εντέρου.Διάφορα συστατικά των φυτικών ινών (π.χ τα κόμεα) επικαλύπτουν τις περιοχές του εντέρου που έχουν ερεθιστεί,δρώντας κατευναστικά και καταπραϋντικά προς αυτές.
- Οι φυτικές ίνες πιστεύεται ότι δρουν ανασταλτικά στην εμφάνιση διαφόρων ασθενειών του παχέος εντέρου,όπως είναι ο καρκίνος.Αυτή η δράση τους οφείλεται στην διευκόλυνση που παρέχουν οι φυτικές ίνες στη αποβολή των κοπράνων.
Όπως όλες οι ενώσεις, έτσι και οι φυτικές ίνες έχουν και αρνητικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.Δεσμεύουν ανόργανα και άλλα χρήσιμα θρεπτικά συστατικά.Επίσης σε χειρουργικές επεμβάσεις στο έντερο ή σε σοβαρές φλεγμονές απαιτείται δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.