Η ρίγανη είναι ένα αρωματικό φυτό που χρησιμοποιείται ως βασικό μπαχαρικό σε πολλές κουζίνες παγκοσμίως και περισσότερο στη δική μας κουζίνα την μεσογειακή. Δίνει άρωμα και μια ιδιαίτερη γεύση στα πιάτα μας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές συνταγές είτε ως φρέσκια, είτε ως αποξηραμένη, ακόμη και ως ριγανέλαιο.
Το όνομα του φυτού προέρχεται από τις λέξεις ΄΄όρος ΄΄ και ΄΄γάνος΄΄(λαμπρότητα) που σημαίνει ότι δημιουργεί λάμψη στο βουνό. Εξ’ ου και ο τίτλος του ομώνυμου άρθρου, η λαμπρότητα του βουνού στο πιάτο μας. Το πιο γνωστό είδος στη χώρα μας, είναι το Origanum vulgare (Ορίγανον το κοινόν), γιατί αυτό συναντάται περισσότερο στον Ελλαδικό χώρο και αποτελεί την καλύτερη ποιότητα ρίγανης παγκοσμίως.
Το ριγανέλαιο είναι το αιθέριο έλαιο της ρίγανης, που λαμβάνεται με απόσταξη σε πολύ συμπυκνωμένη μορφή και θεωρείται ότι έχει σημαντικές βιολογικές και φαρμακευτικές ιδιότητες.
Το χρώμα του είναι κιτρινωπό έως κοκκινωπό και το άρωμά του μοιάζει με του θυμαριού.
Είναι διαδεδομένο και το αφέψημα ρίγανης, το οποίο βοηθάει να βελτιωθούν τα συμπτώματα του βήχα και του κοινού κρυολογήματος, του πονόλαιμο, της ναυτίας, των ενοχλήσεων στο στομάχι, της δυσκοιλιότητας, των αερίων του εντέρου, του τυμπανισμού και τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου.
Συστατικά της ρίγανης
Δύο συστατικά της ρίγανης που βρίσκονται σε υψηλή περιεκτικότητα είναι η καρβακρόλη(carvacrol) και η θυμόλη(thymol).Πρόκειται για δυο αντιοξειδωτικές ουσίες που ανήκουν στις φαινόλες.
Η καρβακρόλη έχει ισχυρή αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση, ενώ η θυμόλη είναι ισομερές της καρβακρόλης που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Πάνω από 60 χημικές ενώσεις έχουν ανιχνευτεί στο αιθέριο έλαιο της ρίγανης, αλλά η καρβακρόλη και η θυμόλη αποτελούν μαζί το 78-82% του συνόλου αυτών των ουσιών.
Διατροφική αξία
Η διατροφική αξία της ρίγανης είναι σημαντική. Συνήθως όμως χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες και αποξηραμένη. Χαρακτηριστικά θα μπορούσε να αναφερθεί ότι 1 κ.τ.γλ αποξηραμένης ρίγανης μπορεί να μας δώσει το 8% των ημερήσιων αναγκών σε βιταμίνη Κ.
Η ρίγανη εάν συνδυαστεί με μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, μπορεί να προσφέρει μια πλούσια ποικιλία και δοσολογία αντιοξειδωτικών ουσιών με πολλά οφέλη για την υγεία μας.
| Αποξηραμένη Ρίγανη | Ποσότητα 100 γρ( Ενέργεια :265 kcal) |
| Βιταμίνη Α | 1701 IU |
| Βιταμίνη C | 2,5 mg |
| Βιταμίνη Ε | 18 mg |
| Βιταμίνη Κ | 622 mcg |
| Θειαμίνη | 177 mcg |
| Ριβοφλαβίνη | 528 mcg |
| Νιασίνη | 4,6 mg |
Θεραπευτικές Ιδιότητες της ρίγανης
- Ρίγανη και μικρόβια: το ριγανέλαιο είναι το αρχαιότερο φυσικό αντισηπτικό με ισχυρή αντιμικροβιακή δράση. Μπορεί να σκοτώσει ή να διακόψει την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η αντιβακτηριακή δράση της ρίγανης οφείλεται στην ικανότητα των φαινολικών ουσιών της να διαπερνούν την κυτταρική μεμβράνη των βακτηρίων και να διεισδύουν στο κύτταρό τους, όπου επιδρούν αρνητικά στο μηχανισμό του μεταβολισμού τους.
- Ρίγανη και ιοί: Εκτός από αντιμικροβιακή δράση η ρίγανη και τα συστατικά της έχουν και αντιική δράση( σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο εργαστήριο).Κυρίως λόγω των φαινολικών ενώσεων της ρίγανης, της καρβακρόλης και της θυμόλης.Μια μελέτη έδειξε αδρανοποίηση μέσα σε μια ώρα του νοροϊού, ο οποίος ευθύνεται για συμπτώματα διάρροιας, ναυτίας και πόνου στο στομάχι. Ενώ σε μια άλλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι η καρβακρόλη και η θυμόλη κατάφεραν να απενεργοποιήσουν το 90% του ιού του απλού έρπητα μέσα σε μια ώρα.
- Ρίγανη και φλεγμονές: Είναι γνωστό ότι ο οργανισμός μας αντιδρά, με την μορφή φλεγμονής,ως μια φυσιολογική ανοσολογική απόκριση, σε περίπτωση που παρουσιαστεί ασθένεια ή τραυματισμός. Εάν η φλεγμονή είναι χρόνια οδηγεί σε ασθένεια, όπως ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και τα αυτοάνοσα νοσήματα. Η καρβακρόλη έχει βρεθεί ότι έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, σε μελέτες που έγιναν σε πειραματόζωα, χρησιμοποιώντας όμως πολύ συγκεντρωμένες ποσότητες βοτάνου. Ωστόσο για τον άνθρωπο απαιτούνται περαιτέρω μελέτες με κανονική δοσολογία βοτάνου, προκειμένου να μελετήσουμε την αντιφλεγμονώδη δράση της ρίγανης.
- Ρίγανη και διαβήτης :H ρίγανη λόγω των αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων της και της επίδρασής της στο ανοσοποιητικό σύστημα, θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2.Οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε τρωκτικά βρήκαν ότι το εκχύλισμα ρίγανης μπορεί να βοηθήσει στην αντίσταση της ινσουλίνης και στην έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό των λιπών και των υδατανθράκων αποκαθιστώντας βλάβες στο ήπαρ και τα νεφρά. Επίσης σε μια άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στα ποντίκια βρέθηκε ότι βελτιώθηκε ο διαβήτης τύπου 1, μετά από χορήγηση εκχυλίσματος ρίγανης. Ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω έρευνες στο άνθρωπο για να καταλήξουμε σε αντίστοιχα συμπεράσματα με αυτά που βρέθηκαν στο εργαστήριο με τα τρωκτικά.