Είναι πάμπολλες οι φορές που μετά την κατανάλωση μιας συγκεκριμένης τροφής- αγαπημένης συνήθως, νιώσαμε ενοχές και τύψεις,γιατί δεν έπρεπε να την καταναλώσουμε είτε γιατί δεν πεινούσαμε, είτε γιατί χαλάσαμε το πρόγραμμα διατροφής μας. Αυτή η κακή συνήθεια που μας βασανίζει όλους μας, μηδενός εξαιρουμένου, δεν είναι άλλη από το συναισθηματικό φαγητό, με το οποίο θα ασχοληθούμε παρακάτω.
Τί είναι το συναισθηματικό φαγητό ;
Συναισθηματικό φαγητό είναι η συνήθειά μας να καταναλώνουμε φαγητό,χωρίς να πεινάμε.Απλά συνδέουμε λανθασμένα μια αρνητική ή θετική κατάσταση με την κατανάλωση τροφής.
Πότε και γιατί μας συμβαίνει;
Συμβαίνει γιατί η κατανάλωση της τροφής συνδέεται άρρηκτα με την ψυχολογική μας κατάσταση.Δηλαδή η τροφή μας εκτός από το αίσθημα της πείνας μπορεί να δημιουργήσει κι άλλα πολλά συναισθήματα είτε θετικά όπως ευχαρίστηση,ευφορία,ηρεμία,ανταμοιβή, είτε αρνητικά όπως θυμός,άγχος,επιθετικότητα,υπερένταση.
Για όλα τα παραπάνω θετικά ή αρνητικά συναισθήματα ευθύνονται κάποιες ουσίες που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές και είναι οι εξής:
- Ντοπαμίνη= μεταφέρει μηνύματα ικανοποίησης στον εγκέφαλο, λόγω κατανάλωσης τροφής ή λόγω σωματικής δραστηριότητας.Είναι ο νευροδιαβιβαστής της ανταμοιβής,της κινητοποίησης και της δημιουργικότητας.
- Σεροτονίνη=ρυθμίζει συναισθήματα όπως ο θυμός,το άγχος,η επιθετικότητα και η ευτυχία.Τροφές που αυξάνουν την έκκρισή της είναι το τυρί,το αυγό και η μαύρη σοκολάτα.Νευροδιαβιβαστής της ηρεμίας,της γαλήνης και της ισορροπίας.
- Κορτιζόλη (ορμόνη του στρες)=συμβάλει στην παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό μας σε περιόδους στρες.Τα υψηλά της επίπεδα σε μακροχρόνιες καταστάσεις στρες επηρεάζουν τον ύπνο,το ανοσοποιητικό μας σύστημα και αυξάνουν την όρεξη.Επομένως,όταν καταναλώνουμε τροφή, χωρίς να πεινάμε δεν είναι μόνο μια κακιά συνήθεια,αλλά έχει και βιολογική εξήγηση.
- Πότε όμως τρώμε χωρίς να πεινάμε; όταν νιώθουμε λιγούρα,όταν κάτι μας έχει στεναχωρήσει,όταν βαριόμαστε και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, όταν έχουμε στρες και όταν μας λείπει ύπνος.
Γιατί είναι τόσο ενοχλητικό το συναισθηματικό φαγητό;
- Μας ενοχλεί γιατί μας προσδίδει επιπλέον θερμίδες,ειδικά εάν βρισκόμαστε σε πρόγραμμα απώλειας βάρους.
- Αλλάζει την σειρά των γευμάτων μας και υπάρχει ο κίνδυνος τις βραδινές ώρες,που είναι και οι πιο κρίσιμες να κάνουμε υπερ- κατανάλωση τροφής.
- Έχει επίδραση στην αυτοεκτίμησή μας.
- Μας δυσκολεύει να κατανοήσουμε πότε πεινάμε πραγματικά και κατά συνέπεια πότε να σταματήσουμε.
Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε;
- Αναγνωρίζουμε την βιολογική πείνα από την συναισθηματική.
- Υποβάλουμε στον εαυτό μας τις εξής ερωτήσεις,πριν καταναλώσουμε μια τροφή:ΓΙΑΤΙ ΤΡΩΩ ΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΤΡΟΦΗ,ΠΕΙΝΑΩ Ή ΌΧΙ,ΑΠΟΛΑΜΒAΝΩ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΡΩΩ;Με τις συγκεκριμένες ερωτήσεις θα μπορέσουμε να καταλάβουμε εάν πεινάμε πραγματικά και σε ποια ποσότητα θα επέλθει ο κορεσμός.Είναι καλό να ακούμε το σώμα μας,πάντα κάτι έχει να μας πει.
- Καταναλώνουμε τις αγαπημένες μας τροφές συνειδητά.Τρώω την αγαπημένη μου σοκολάτα σε μια λογική ποσότητα,δεν νιώθω ενοχές και την καταναλώνω σιγά σιγά απολαμβάνοντας την,σαν μια ξεχωριστή εμπειρία γεύσης.ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΤΟ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ ΦΑΓΗΤΟ.
- Δεν παραλείπουμε βασικά γεύματα,προκειμένου να καταναλώσουμε την αγαπημένη μας τροφή.Την καταναλώνουμε μετά το βασικό μας γεύμα ή ως σνακ.
- Εάν έχουμε φάει το γεύμα μας και το επιδόρπιο μας….αλλά η σκέψη μας είναι πάλι στην σοκολάτα που περίσσεψε από εχθές βράδυ,τότε εφαρμόζουμε την τεχνική απεστίασης.Δηλαδή εστιάζουμε την σκέψη μας σε κάτι άλλο π.χ τηλεφωνούμε σε ένα φίλο μας,βγαίνουμε μια βόλτα,κάνουμε μια περιποίηση προσώπου ή βγαίνουμε στο μπαλκόνι μας και αρχίζουμε τις εργασίες κηπουρικής-εφόσον και έαν έχουμε λουλούδια.Κάνουμε οτιδήποτε,ώστε η σκέψη μας να φύγει από το φαγητό.
Επομένως, εάν εφαρμόσουμε έστω και κάποιες από τις παραπάνω συμβουλές, είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάθε φορά που θα ερχόμαστε αντιμέτωποι με το συναισθηματικό φαγητό,θα το αναγνωρίζουμε και θα αναγάγουμε το φαγητό μας σε μια συνειδητή συνήθεια, που θα είναι πραγματική απόλαυση κι όχι μόνο ανάγκη ή ενοχή.